پروتز کامل(دست
دندان)
- تفاوت پروتز کامل معمولی و فوری
پروتزهای کامل بر اساس زمان
گذاشتن آنها در دهان به دو نوع معمولی وفوری تقسیم می شوند.
پروتزهای فوری بلافاصله بعد از کشیدن دندانهای باقیمانده در دهان
گذاشته می شوند. بدین منظور، قبلاً دندانپزشک قالب فکین بیمار را
تهیه کرده و اندازه گیریهای لازم را انجام داده است. مزیت این
نوع پروتز این است که بیمار در طی دوره بهبودی، بی دندانی کامل
را تجربه نمی کند.از آنجا که استخوانها و لثه ها ممکن است در طی
دوره بهبودی بویژه شش ماه اول بعد از کشیدن دندانها تحلیل یافته
و جمع شوند، پروتز فوری ممکن است به منظور تطابق صحیح، نیاز به
ترمیم(reline/rebase) داشته باشد. پروتز کامل معمولی، معمولاً پس
از بهبودی بافتها که حداقل 8-6 هفته بطول می انجامد، ساخته می
شود.
- اوردنچر
یک پروتز متحرک است که روی
تعداد کمی دندان طبیعی باقیمانده تطابق می یابد. دندانهای
باقیمانده برای تأمین ثبات پروتز باید آماده شده و تراش داده
شوند. دندانپزشک تشخیص می دهد که آیا اوردنچر مناسب شما می باشد
یا خیر.
استفاده از پروتز کامل چگونه
است؟
پروتز جدید برای چند
هفته ممکن است ناراحت بنظر آید تا اینکه به آن عادت کنید. حتی
قبل از اینکه عضلات گونه و زبان یاد بگیرند تا آن را در جای خود
نگهدارند. ممکن است احساس کنید پروتز لق می باشد. ممکن است دهان
کمی دچار التهاب یا زخم شود و یا بطور موقت کمی افزایش جریان
بزاق را حس کنید. بتدریج که دهان به پروتز عادت می کند، این
مشکلات کاهش می یابد.معمولاً بعداز تحویل پروتز یک یا چند جلسه
پیگیری لازم است اگر مشکلی بویژه التهاب و زخم ادامه یافت، حتماً
با دندانپزشک خود مشورت نمائید.
آیا قادر به جویدن با پروتز کامل خواهم
بود؟
جویدن با پروتز نیاز به
کمی تمرین دارد. با غذاهای نرم و یا ترد و شکننده و بریدن آن به
تکه های کوچک شروع کنید. همزمان با هر دو سمت دهان و به آرامی
بجوید تا مانع کج شدن پروتز شوید. به مرور به پروتز خودعادت
خواهید کردو به رژیم غذایی نرمال خود برمی گردید.(تقریباً دو تا
دو و نیم ماه بعد) در مورد غذاهای سفت و داغ و یا استخوانهای لبه
تیز محتاط باشید.
آیا قادر به صحبت کردن با پروتز کامل
خواهم بود؟
تلفظ بعضی لغات
نیاز به تمرین دارد. کلماتی که با آنها مشکل دارید، بلند بلند
تکرار کنید.اگر هنگام صحبت کردن، پروتز صدا می دهد، آهسته تر
صحبت کنید. گاهی هنگام سرفه، خنده یا حتی لبخند زدن، پروتز از
جای خود حرکت می کند. آن را با جویدن آرام و قورت دادن آب دهان
به سر جای خود برگردانید. اگر مشکل صحبت کردن شما ادامه یافت، با
دندانپزشک خود آن را در میان بگذارید.
چه مدت باید از پروتز کامل استفاده
کنم؟
دندانپزشک راهنمائیهای
لازم را در این زمینه خواهد نمود. در طی چند روز اول، ممکن است
به شما بگوید که اغلب اوقات حتی هنگام خواب از آن استفاده کنید.
پس از دوره تنظیم اولیه، پروتزها را قبل از خوابیدن خارج سازید.
این کار به لثه ها اجازه می دهد که استراحت کنند و به نفع سلامت
دهان است. معمولاً پوشش مداوم بافت با مواد دندانپزشکی مطلوب
نیست. تحت فشار قرار گرفتن 24 ساعته مخاط، باعث تورم آن شده و
منجر به تحلیل استخوان فک می گردد. در ضمن میکروارگانیسمهای حفره
دهان در هنگام خواب فعالیت بیشتری داشته و منجر به التهاب
بافتهای دهان و گاهی ضایعات قارچی می گردد. اگر افرادی اصرار به
استفاده از پروتز هنگام شب را دارند، باید در موقعی دیگر 8-6
ساعت در 24 ساعت پروتز را از دهان خارج سازند.
نحوه مراقبت از پروتز کامل چگونه
است؟
پروتزها معمولاً بسیار
ظریف هستند و اگر حتی از چند سانتیمتری بیفتند، ممکن است بشکند.
بنابراین هنگام تمیز کردن آنها روبروی یک سینک پراز آب بایستید.
وقتی از آن استفاده نمی کنید، پروتزها را دور از دید و دسترس
کودکان نگهداری نمائید.
مثل دندانهای طبیعی، پروتزها هم باید روزانه مسواک زده شوند
تا پروتز تمیز و عاری از مواد غذایی و پلاک و رنگدانه ها باقی
بماند و دهان نیز سلامت باشد. بهتر است از مسواکهای مخصوص پروتز
و یا یک مسواک با موهای نرم استفاده شود. مسواکهای با موهای سخت
به پروتز آسیب می رساند.
بعضی افراد از صابون دستشویی یا مایع ظرفشویی ملایم برای تمیز
کردن پروتزها استفاده می کنند که هر دو مطلوب است ولی از کاربرد
سایر پودرهای شوینده با قدرت سایندگی بالا خودداری کنید. از
کاربرد مواد سفیدکننده قوی هم پرهیز کنید، زیرا ممکن است نواحی
صورتی رنگ پروتز را سفید نماید. ممکن است دندانپزشک شما یک تمیز
کننده پروتز را به شما توصیه نماید.هفته ای یکبار پروتزها را در
محلول یک قاشق چایخوری ماده تمیز کننده مثل وایتکس در یک لیوان
آب، 8-6 ساعت قرار داده و سپس با آب سرد بشوئید. وقتی از پروتزها
استفاده نمی شود باید در آب یا محلول نگهداری ویژه پروتز در یک
ظرف دربسته قرار داده شوند، زیرا خشک شدن به شکل آنها آسیب می
رساند. هرگز پروتزها را در آب داغ قرار ندهید، زیرا باعث تاب
برداشتن پروتز می شود. تمیز کننده های اولتراسونیک نیز برای
مراقبت از پروتز بکارمی روند، گرچه استفاده از آن، جایگزین مسواک
زدن روزانه نمی شود، هر روز صبح قبل از قراردادن پروتز، لثه ها،
زبان و کام را با یک مسواک نرم مسواک بزنید، تا هم تمیز شوندو هم
جریان خون در دهان تحریک شود. استفاده از دهانشویه آب و نمک
ولرم(یک قاشق چایخوری نمک در یک لیوان آب ولرم) هم بسیار کمک
کننده است. استفاده از یک رژیم غذایی معتدل و صحیح برای تأمین
سلامتی مهم است.
آیا من می توانم تعمیرات جزئی پروتزم را
انجام دهم؟
شما با سعی در
تطابق و یا تعمیر پروتز جداً به پروتز وسلامت خودتان آسیب می
رسانید. پروتزی که به درستی تطابق نیافته باشد، باعث التهاب و
زخم می شود. اگر پروتز شکست یا ترک خورد یا یکی از دندانها لق
شد، به دندانپزشک خود مراجعه کنید. او اغلب در همان جلسه، تنظیم
لازم را انجام خواهد داد. فردی که به درستی آموزش ندیده است،
قادر به بازسازی پروتز نیست، آسیب بیشتری به پروتز رسانده و باعث
بروزمشکلاتی در دهان می شود. چسب هایی که در بازار فروخته می
شوند، مواد شیمیایی مضری دارند که نبایستی روی پروتز مصرف شوند.
آیا پروتز نیاز به جایگزین شدن خواهد
داشت؟ در طول زمان با توجه
به سایش طبیعی، پروتز نیاز به ترمیم یا تعویض خواهد داشت که برای
این کار دندانپزشک از همین پروتز فعلی استفاده خواهد کرد. وضعیت
دهان نیز با افزایش سن بطور طبیعی تغییر می کند و باعث لقی پروتز
خواهد شد.استخوان و لثه ها تحلیل رفته و روابط فکی تغییر خواهد
کرد. پروتز لق سبب بروز زخم و عفونت شده، جویدن با آن مشکل است و
نمای صورت را تغییر خواهد داد. پس مهم است که به موقع نسبت به
تعویض پروتز اقدام شود. ملاقاتهای مرتب با دندانپزشک برای تأمین
سلامت دهان و کنترل وضعیت پروتز ضروری است.
